Англи - Монгол нэр томъёо

hmjg

Сурган хүмүүжүүлэх ухааны англи-монгол нэр томъёо

Ерөнхий нэр томъёо
Education	Боловсрол
Pedagogy	Сурган хүмүүжүүлэх ухаан
Psychology	Сэтгэл судлал
Instruction, teaching & learning	Сургалт
School	Сургууль
Primary school	Бага сургууль
Secondary school	Дунд сургууль
High school	Ахлах сургууль
Dormitory	Дотуур байр
Classroom	Анги
Lesson	Хичээл
School principal	Сургуулийн захирал
Instructional manager	Сургалтын менежер
Social worker	Нийгмийн ажилтан
Teaching	Багшлахуй
Teaching methodology	Сургалтын арга зүй
Pupil, student	Сурагч
Learning	Суралцахуй
Grade	Бүлэг
Homework	Гэрийн даалгавар
In-service teacher training	Мэргэжил дээшлүүлэх сургалт
Curriculum	Сургалтын хөтөлбөр
Standard	Стандарт
Content standard	Агуулгын стандарт
Environmental standard	Орчны стандарт
Evaluation standard	Үнэлгээний стандарт
Parents’ meeting	Эцэг, эхийн хурал
School board	Сургуулийн удирдах зөвлөл
Student council	Сурагчдын зөвлөл

hmjg

Бага ангийн математик заах арга

Англиар

Materials Needed:paper and pencil or marker
The following questions will help you learn about a student’s understanding of place value. It provides a series of questions about numbers with increasing magnitude. Stop the tasks when the child is unable to accurately respond. Try to capture the “words students use” to describe how they did it. This will provide you additional clues about their thinking and their level of number sense.

Монголоор

Хэрэглэх материал: Үзэг, цаас, тодруулагч
Тооны оронгийн талаарх сурагчдын мэдлэгийг шалгахад дараах асуултууд багшид туслах болно. Оронгийн талаар цуврал асуултуудыг багш тавина. Сурагчид хариулах боломжгүй болсон үед асуултаа зосооно. Сурагчид хэрхэн хийж гүйцэтгэснийг тэдний ярианаас мэдэж авахыг хичээх хэрэгтэй. Энэ нь оронгийн талаарх сурагчдын мэдлэгийн түвшинг тогтооход багшид санаа өгдөг.
Байгалийн ухааны туршилтууд

Англиар

The student will use the sense of touch to identify materials in a bag.
Pass out “freely bags” to each child. Children are not allowed to look in the bag, but must put their hands in the bag and describe what they feel. They guess what the object is from how it feels. Then they verify their guesses by looking. Next, give each child a paper bag, and a plastic bag with a variety of small objects/ wooden letters, wooden beads, pencils, pieces of cloth, cotton, paper clips, ets./ Each child puts two or three items into freely bag and exchanges bags with a partner. Observation and identification proceeds as before.
Children can prepare their own bags at home and bring them to school the next day or play the game with family members.

Монголоор

Сурагчид цаасан уутан дотор байгаа юмсыг танихад хүртэх мэдрэмжээ ашиглах
Сурагч бүрт нэг нэг цаасан ууттай юм тарааж өгнө. Сурагчид уутанд юу байгааг харахгүй харин дотор нь гараа хийж юу мэдрэгдэж байгааг хэлнэ. Тэд уутанд ямар юм байгаа хэрхэн мэдэрч байгаагаа тааж илэрхийлнэ. Үүний дараа гараа уутнаас авч уутанд юу байсныг харж өөрсдийнхөө таамаглалыг шалгана. Дараа нь хүүхэд бүрт янз бүрийн жижигхэн юмс хийсэн цаасан болон гялгар уут тарааж өгнө. /Уутанд модооор хийсэн үсэгнүүд, шүрнүүд, харандаанууд, хавчаарууд, хөвөн болон даавууны өөдөснүүд байж болно./ Хүүхэд бүр уутанд 2-3 юм нэмж хийгээд хажуу талынхаа хүүхэдтэй солилцоно. Өмнөхийн адил хүүхэд бүр ажиглалт туршилтаа хийнэ.
Сурагч бүр өөрсдөө материалаа бэлтгэж гэр бүлийнхээ гишүүдтэй туршилт хийж тоглож болно.

Баяр ёслолын тухай

Англиар

The Mongolian National Holiday - "Naadam"
Every year on July 11-13th we celebrate the Mongolian National Holiday throughout the country. Mongolian people call this holiday “Three games of men” or “Naadam”. There are three sports: horse racing, wrestling, and archery. Besides the above, many other sports competitions take place these days. There are three kinds of “Naadam” such as national, provincial and county. The official celebration of “National Naadam” is held in Ulaanbaatar. Every province and every county have their own celebrations of Naadam.
All Naadam celebrations start the same time on July 11th. Horse races are divided into 6 age groups: two, three four, five, over five years old/adult horses, and stallions. The distance varies according to the ages of the horses. Two-year old horses race around 10 kms distance, while adult horses race around 30 kms. The riders range in age from 4-12. In Ulaanbaatar, five hundred and twelve wrestlers participate in the Naadam competition. Every man who is interested this contest can participate.

Монголоор

Наадам
Монголчууд үндэсний баяраа жил бүрийн 7-р сарын 11-нээс 13-нд орон даяар тэмдэглэн өнгөрүүлдэг. Энэ баярыг Монголчууд “Эрийн гурван наадам” товчоор “Наадам” гэж нэрлэдэг. Морины уралдаан, бөхийн барилдаан, нум сумын харваа гэсэн 3-н төрлийн тэмцээн байдаг. Үүнээс гадна спортын олон төрлийн уралдаан тэмцээн явагддаг. Улсын, аймгийн, сумын гэсэн 3-н төрлийн наадам бий. Улсын наадам нь зөвхөн Улаанбаатарт л болдог. Аймгийн наадам нь аймаг тус бүрийн төвд, сумын наадам нь сум тус бүрийн төвд болдог. Бүх наадам адилхан 7-р сарын 11-нд эхэлдэг. Морины уралдаан нь даага, шүдлэн, хязаалан, соёолон, их нас, азарга гэсэн 6-н төрөлтэй. Морины уралдааны зай нь наснаас хамааран ялгаатай байдаг. Даага нь 10 км орчим зайд уралддаг бол их нас нь 30 км орчим зайд уралддаг. Хурдан морийг 4-12 орчим насны хүүхэд унадаг. Бөхийн барилдаанд 512 бөх оролцдог. Ямар ч хүн оролцож болно.

Боловсролын тухай

Англиар

Mongolian education system.
The Mongolian education system starts in preschool and kindergarten. Children up to 3 years old attend preschool and children from 3 to 7 years old attend kindergarten. Mongolia has over 700 preschools and kindergartens. There is one kindergarten in each county. Mongolia has around 800 secondary schools: 4-year elementary schools, 8-year secondary schools, 11-year complete secondary schools, schools for disabled children, a religion school, secondary school for music and dance. Only subdivisions of county have 4-year elementary schools.
Each county has an 8-year secondary school or a 11-year complete secondary school. Students who have music and dance talent attend Mongolia’s sole secondary art school starting at 7 years old. Compulsary education is 8 years in Mongolia. After completing their compulsary education, children enroll in a 11-year complete secondary school or a vocational school. Nowadays, the vocational schools are on the increase in Mongolia. Graduates from 10-year secondary schools or vocational schools can attend the college and university. There are around 200 public and private colleges and universities in Mongolia.

Монголоор

Монголын боловсролын тухай
Монгол улсын боловсролын байгууллага нь хүүхдийн цэцэрлэгээс эхэлдэг. Хүүхдийн цэцэрлэгт 3-аас 7 хүртлэх насны хүүхдүүд суралцдаг. Энэ жил 700-аад цэцэрлэг ажиллаж байна. Хөдөөгийн сумын төв бүрт цэцэрлэг бий. Хүүхдийн цэцэрлэгийн өмнө ясли гэж бий. Яслид 0-ээс 3 хүртлэх насны хүүхдийг асардаг. Монгол улсад дунд шатны сургууль 700-аад бий. 4-н жилийн бага сургууль, 8-н жилийн дунд сургууль, 11 жилийн бүрэн дунд сургууль, тусгай сургууль, шашны сургууль, хөгжим бүжгийн сургууль гэх мэт хэлбэрүүдтэй. 4-н жилийн бага сургууль нь зөвхөн багт л бий.
Сум бүрт 8-н жилийн эсвэл 11-н жилийн бүрэн дунд сургууль бий. Монголд хөгжим бүжгийн дунд сургууль ганцхан бий. Тус сургуульд урлагийн авъяастай хүүхдүүд 7-н наснаас эхлэн ордог. Албан ёсны боловсрол эзэмшсэны дараа 10-н жилийн сургууль, мэргэжлийн сургуульд элсдэг. Мэргэжлийн сургуулиуд сүүлийн үед маш олширч байна. 11-н жилийн сургууль, тусгай мэргэжлийн дунд сургууль төгссөн хүн дээд сургуульд элсэх боломжтой. Одоо Монгол улсад 200-аад их, дээд сургууль байна.

Хоол хүнсний тухай

Англиар

Mongolian food
"White foods" : These are made from cattle (cow, goat, sheep, horse) milk. There are many kinds of white foods. Right after milking, milk is called fresh milk. After simmering, milk is called cooked milk. The part that to the top rises of the simmered milk is called "urum" (cream). Cheese is made from curdled milk. Yogurt is made from fermented cow, goat, and sheep milk, and "airag" is made from fermented mare’s and cow’s milk.
Mongolian arkhi (alcohol) is distilled from "airag". "Aarts" is left over after filtering distilled "airag." "Aaruul"(dried curdle) is made from "aarts." Mongolian people commonly eat "white foods" in the summer.

Монголоор

Монгол хоол хүнс
Цагаан идээ: Малын сүүгээр хийсэн хүнсийг цагаан идээ гэнэ. Цагаан идээний төрөл маш олон. Дөнгөж саасан сүүг түүхий сүү гэнэ. Хөөрүүлсэн сүүг болсон сүү гэнэ. Хөөрүүлсэн сүүний дээд талд тогтсон хэсгийг өрөм гэнэ.
Сүүг ээдүүлж бяслаг хийнэ. Сүүг эсгэж тараг, айраг хийнэ. Айргийг нэрж архи гаргаж авна. Нэрсэн айргийг шүүвэл аарц болно. Аарцыг хатаавал ааруул болно. Цагаан идээг зуны цагт их иддэг.

Хотуудын тухай

Англиар

Ulaanbaatar
The capital city of Mongolia is called Ulaanbaatar, and it was established in 1639. The capital city changed its name many times from "Nomin ih huree" to "Da huree" to "Bogdiin huree" to "Ulaanbaatar". The current name has remained the same since 1924. Ulaanbaatar is situated on the Northern side of the Bogd mountain and lies on the bank of the "Tuul river".
The population of Ulaanbaatar is approximately one million. It is the political, cultural, economic and educational center of Mongolia. Here lies the Government of Mongolia, many large industries, most of the universities and institutes and cultural organizations. Suhbaatar Square, Government House, the Central Post Office and the Opera Theatre are located in the center of the city. Ulaanbaatar boasts many interesting museums including the Central Museum, the Revolutionary Museum, the Bogd Khaan Museum and the Ulaanbaatar City Museum.

Монголоор

Улаанбаатар хот
Монгол улсын нийслэл Улаанбаатар хот 1639 онд байгуулагджээ. Хотын нэр нь Номин их хүрээ, Да хүрээ, Богдын хүрээ, Улаанбаатар гэж өөрчлөгдөж иржээ. 1924 оноос одоог хүртэл Улаанбаатар гэж нэрлэсээр иржээ. Улаанбаатар хот нь Богд уулийн ард тал, Туул голын хөвөөнд оршдог бөгөөд 1 сая орчим хүн амтай. Тус хот нь Монгол улсын төр, эдийн засаг, соёл, боловсролын төв юм.
Тус хотод Монгол улсын засгийн газар, томоохон үйлдвэрүүд, ихэнх дээд сургуулиуд, соёлын байгууллагууд байдаг. Хотын төв хэсэгт Сүхбаатарын талбай, Засгийн газрын ордон, Төв шуудан, Дуурь бүжгийн театр байдаг. Төв музей, Хувьсгалын музей, Богд хааны музей, Улаанбаатар хотын музей зэрэг сонирхолтой газрууд бий.

Үлгэр домгууд

Англиар

Grandfather Dalantai (Mongolian folk story)
Once upon a time, there was a old man called Dalantai. He had seventy red cows. One day while he was watering his cows, a monster with fifteen heads arrived and asked him: “Which do you value more, your seventy red cows or your seventy layer of fat around your middle?” The old man said “I like my seventy red cows. If you want you can eat my seventy layer of fat, but you can only cut them with Dondii’s sharp knife.” The monster went to Dondii’s house, and asked for his knife. Dondii said, “My knife is only sharpen with Gandii’s grinder.
” The monster went to Gandii’s house and asked for his grinder. Gandii said, “My grinder is large, and only Bandii’s big cart can move it.” The monster went to Bandii’s house and asked for his cart. Bandii said, “Only Dandii’s big white stallion can pull my cart.” The monster went to Dandii’s house and asked for his big white stallion. Dandii said, “My stallion can only be caught with Ondii’s long white “uurga”( pole with a noose). The monster went to Ondii’s house and asked for “uurga.” Ondii said, “My “uurga” is on the other side of the sea.
” The monster asked, “How do I bring back the “uurga” from the other side of the sea?” Ondii said, “You have to hang a large stone around your neck and cross the sea.” According to Ondii’s instruction, the monster hung a large stone around his neck and drowned in the sea. Five brothers together killed their enemy, and they lived happily ever after.

Монголоор

Монгол ардын үлгэр “Далантай өвгөн”
Эрт урьд цагт далан улаан үхэртэй Далантай өвгөн гэж байжээ. Нэг өдөр далан улаан үхрээ усалж байтал арван таван толгойтой атгаалжин хар мангас хүрч ирээд: “Чи далан улаан үхэртээ хайртай юу?, далан давхар харвиндаа хайртай юу?” гэж асууж гэнэ. Өвгөн: “Би далан улаан үхэртээ хайртай. Харин далан давхар харвинг минь идвэл ид. Гэвч миний далан давхар харвинг Дондий гуайн хурц хутганаас өөр юм даадаггүй юм” гэжээ. Мангас Дондий гуайнд очиж хутгыг нь гуйж гэнэ. Дондий гуай: “ Миний хутгыг Гандий гуайн билүүнээс өөр юм хурцалж чаддаггүй юм.” гэжээ.
Мангас Гандий гуайнд очиж билүүг нь гуйвал, Гандий гуай: “Миний билүүг Бандий гуайн том тэрэгнээс өөр юмаар зөөж чаддаггүй юм” гэж хэлжээ. Мангас Бандий гуайнд очиж тэргийг нь гуйж гэнэ. “Миний тэргийг Дандий гуайн том цагаан азарганаас өөр хөдөлгөж чадах юм байхгүй” Бандий гуай хэлжээ. Мангас Дандий гуайнд очиж азаргыг нь гуйжээ. Дандий гуай “Миний азаргыг Ондий гуайн урт цагаан уурганаас өөр юмаар барьж чаддаггүй юм” гэж хэлжээ. Мангас Ондий гуайнд очиж уургыг нь гуйж гэнэ. Ондий гуай “Миний уурга гадаад далайн цаана бий” гэжээ.
Мангас: “Тэр уургыг авчрах ямар арга байна вэ?” гэж асуужээ. “Хүзүүндээ том чулуу зүүгээд далайг гатлах хэрэгтэй” гэж Ондий гуай зааж өгчээ. Мангас Ондий гуайн хэлснээр хүзүүндээ чулуу зүүж далайд ороод живж үхжээ. Ах дүү тавуул нийлж дайснаа дарж амар сайхан жаргажээ.